Russian President Vladimir Putin during Russian-Chinese talks in narrow format. Photo: Vladimir Putin and Xi Jinping (2019-06-05) 19.jpg; The Presidential Press and Information Office, http://www.kremlin.ru/events/president/news/60669/photos (Wikimedia Commons)
Columnisten hebben een verantwoordelijkheid. Renate Wennemars column neigt naar opruiing tegen de Russische president Poetin.
Vorige week ging ik weer eens op familiebezoek in mijn geboorteland Nederland. De conservatieve liberalen en christendemocratische ‘mannenbroeders’ daar moeten niets hebben van het Rusland van Poetin, en zij wantrouwen al evenzeer de Chinezen. Het zijn adepten van alles wat ‘trans-Atlantisch’ is. Het NAVO-bondgenootschap met de Amerikanen en Britten ‘om de nationale veiligheid te waarborgen’ is hen heilig. En dat evangelie wordt breed uitgemeten in de mainstream media. ULeiden-professor Rob de Wijk voert hier de boventoon. Diens gedachtegoed, dat veelal rechtstreeks uit de koker komt van MI6, de Britse Secret Intelligence Service, wordt door veel Nederlandse nieuwsconsumenten voor zoete koek aangenomen.
De Britse geheime dienst is geen lieverdje. MI6 zou actief betrokken zijn bij verschillende aan Rusland gerelateerde nepnieuwsschandalen.
De Britse geheime dienst is geen lieverdje. MI6 zou actief betrokken zijn bij verschillende aan Rusland gerelateerde nepnieuwsschandalen. Men denke aan de Skripal-sage, waarin Rusland werd beschuldigd van het vergiftigen van een voormalige spion, een incident dat buiten de reguliere media werd beschouwd als een valse vlag-operatie om Trumps ontspanningspolitiek met Poetin te dwarsbomen. De Skripals zijn ofwel door de Britse regering vermoord om te voorkomen dat de Britse hand in het schandaal zou uitlekken, of naar Nieuw-Zeeland gedeporteerd met een nieuwe identiteit. MI6, CIA en de door Londen en Washington gefinancierde burgerjournalistenorganisatie Bellingcat zouden ook de berichtgeving over de Russische activist Alexei Navalny hebben gemanipuleerd.
Prullenmand
De Britse onderzoeksjournalist Kit Klarenberg doet een boekje open over Pilgrims, de aan de Britse geheime dienst gelieerde inlichtingenfirma die de berichtgeving over MH17 manipuleerde. Het vliegtuig zou op 17 juli 2014 door een raket zijn neergeschoten. Een overtuigende tegentheorie was dat het toestel door Oekraïense straaljagers als schild was gebruikt om grond-luchtaanvallen door de separatisten af te schrikken. Pilgrims wist elke afwijkende uitleg in de prullenmand te doen verdwijnen. De Amerikaanse onderzoekshistoricus Eric Zuesse plaatst het incident in de context van de sanctiepolitiek van de Amerikaanse president Obama. Om de laatste 9 EU-landen te overtuigen moest hij hen ‘bewijs’ leveren dat Rusland gruwelijke dingen deed in de burgeroorlog in Oekraïne.
De Amerikaanse onderzoekshistoricus Eric Zuesse plaatst het incident in de context van de sanctiepolitiek van de Amerikaanse president Obama. Om de laatste 9 EU-landen te overtuigen moest hij hen ‘bewijs’ leveren dat Rusland gruwelijke dingen deed in de burgeroorlog in Oekraïne.
Terug naar mijn familiebezoek in Nederland. Daar maakte ik mij boos over een column van Renate Wennemars in de streekkrant De Stentor van 15 maart. Het blad verschijnt in Oost-Nederland, en is onderdeel van DPG-media van de Belgische familie Van Thillo. Nederlandse DPG-“merken” zijn o.a. het Algemeen Dagblad (AD) en de Volkskrant. In België zijn De Morgen, Het Laatste Nieuws (HLN) en VTM onderdeel van DPG. Wennemars vroeg zich af hoe het Marina Ovsjannikova verging, het Russische nieuwsanker die protesteerde tegen de Russische inval in Oekraïne en tijdens een live nieuwsuitzending met een bord door het beeld had geparadeerd. ‘Geloof de propaganda niet. Jullie worden voorgelogen’, stond er op.
Met zijn allen
Het incident zette Wennemars aan het denken. Zou het kunnen dat “gewone stervelingen” geen idee hebben van wat er écht speelt [in Oekraïne]? Wordt men “gemanipuleerd omdat de publieke opinie nu eenmaal belangrijk is, zodat we wapens kunnen blijven sturen?” Maar één ding wist zij wél heel zeker: wij vinden “Poetin met zijn allen een klootzak. Dat kan ook niet anders, want uit alles wat we van hem horen, zien of lezen, blijkt hij een klootzak.” Dat laatste was precies waar ik mij aan stoorde. Want ik, net als vermoedelijk heel wat andere Stentor-lezers, laat mij niet door een columniste veroordelen tot “wij met zijn allen”. Ik stuurde dus een reactie in, en op 18 maart was de redactie zo sportief die te plaatsen:
Moraal van het verhaal: een columnist die een actueel maatschappelijk thema aansnijdt, heeft een verantwoordelijkheid. Wie als columnist conclusies trekt, moet dat zorgvuldig doen, op basis van correct weergegeven feiten. Voor zover bekend vertrekt Renate Wennemars in haar column niet van een peiling onder de Stentor-lezers. Daarmee neigt haar column naar opruiing tegen de Russische president Poetin. In een escalerende oorlog is dat wat vriend en vijand kunnen missen als kiespijn.
U.S. Army Europe and the German Army co-host the third Strong Europe Tank Challenge at Grafenwoehr Training Area, June 8, 2018. U.S. Army photo by Christoph Koppers (Wikimedia Commons).
De westerse oorlogspropaganda maakt nog maar weinig indruk. De levering van meer en zwaardere westerse wapens voor Oekraïne leidt niet tot een einde van de oorlog. Onverzettelijke Russische tegen-escalatie kan tot vrede leiden.
De EU verlengt de in 2014 ingevoerde, en sinds februari 2022 aanzienlijk uitgebreide, sancties tegen Rusland na haar “niet-uitgelokte … militaire agressie tegen Oekraïne”. Dat laat de Raad van de EU weten in een persbericht van de Raad van 27 januari. De term “niet-uitgelokt” wordt buitengewoon hardnekkig en nadrukkelijk gehanteerd in de westerse media. Maar ook de binnenlandse politiek bezondigt zich daaraan. Zo gebruikte een maand na de Russische inval in Oekraïne een vrijwel unaniem aangenomen motie van de Leuvense gemeenteraad die term ook al. Dat de Russische inval in Oekraïne niet uitgelokt zou zijn, is voor iedereen die het issue ook in andere media volgt je reinste nep.
De feiten
We zetten de feiten nog eens op een rijtje:
de verbreking van de verbintenis van het Westen de NAVO geen inch naar het oosten op te schuiven
de weigering van de VS om te onderhandelen over de plaatsing van kernraketten langs de Russische grenzen in Polen, Roemenië en Oekraïne
de agressieve NAVO-oefeningen met deelname van Oekraïne langs de Russische grenzen, die enkel kunnen worden gepercipieerd als ‘Rusland is de vijand’
de expliciete en actieve steun van het Westen aan de staatsgreep in 2014; in alliantie met gewelddadige neonazistische groeperingen, en de bloedbaden in Kiev en Odessa
de Oekraïense beschietingen sinds 2014 van de Russisch sprekende bevolking in de Donbas, met 14.000 dodelijke slachtoffers tot gevolg
sinds de coup de opbouw, bewapening en training door het Westen van het Oekraïense leger, waarmee het land de facto lid van de NAVO werd
de door RAND Corporation1 gepubliceerde westerse plannen om Rusland aan te vallen, en de betrokkenheid van thans Amerikaans president Joe Biden en zijn familie bij de staatsgreep en bij de verdere gebeurtenissen in Oekraïne
Fake news
Het Westen blijft verkondigen dat Oekraïne de oorlog moet winnen. Oekraïne “vecht voor onze gedeelde waarden en voor de principes van democratie”, aldus EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen, die daarbij ijskoud voorbijgaat aan het bovenstaande rijtje feiten. Ook “kwaliteitskrant” De Standaard blijftfake news verspreiden: “Het heeft lang geduurd vooraleer de Duitse bondskanselier Olaf Scholz zijn fiat gaf voor de levering van Leopard 2-tanks aan Oekraïne. Hij leek te twijfelen, maar deed een diplomatieke meesterzet”. De realiteit is dat Scholz er niet “in geslaagd is de Amerikaanse president van koers te doen veranderen”. Washington heeft immers een jaar nodig vooraleer de tanks kunnen worden geleverd, en tegen die tijd kan de oorlog al voorbij zijn, nog afgezien van de vraag of de ‘toegeving’ authentiek was.
De realiteit is dat Scholz er niet “in geslaagd is de Amerikaanse president van koers te doen veranderen”. Washington heeft immers een jaar nodig vooraleer de tanks kunnen worden geleverd.
De levering van tanks moet voor een doorbraak zorgen. Maar volgens de gewezen Russische kolonel Sergey Suvorov is in Irak gebleken dat de Amerikaanse M1 Abrams-tanks die Washington aan Kiev zou overdragen zelfs met verouderde Sovjetwapens, waaronder T-55-tanks, kunnen worden uitgeschakeld. Ze zijn niet geschikt voor gebruik op zanderig terrein zoals in Oekraïne, en kunnen moeilijk worden gerepareerd in veldomstandigheden. In Irak gingen ze in vlammen op. De koepel werd doorboord door een 100 mm pantserdoorborend stomp neusprojectiel afgevuurd door een T-55 tank. Er waren gevallen waarin Abrams voertuigen werden geraakt door automatische kanonnen van zowel Bradleys als onze BMP-2 infanterie gevechtsvoertuigen, aldus Suvorov.
Gevechtsvliegtuigen
Het handjevol Duitse, Britse en Franse tanks dat op korte termijn leverbaar is, zal op een 1000 km lange frontlijn het verschil niet maken, nog afgezien van de vraag of die het front überhaupt kunnen bereiken als de Russen de daartoe benodigde transport-infrastructuur vernietigen. Maar het échte gevaar zit in de volgende Oekraïense vraag om westerse bewapening: gevechtsvliegtuigen. Die overschrijden een helderrode Russische lijn, en kunnen dus de strijd doen escaleren in een regelrechte oorlog tussen de NAVO en Rusland. De Ierse UCC-emeritus-professor Geoffrey Roberts denkt daar ook zo over. Dat Poetin terughoudend reageert tegenover de massale westerse militaire hulp aan Oekraïne is opmerkelijk, maar zijn verdraagzaamheid is misschien niet grenzeloos, aldus Roberts.
Dat Poetin terughoudend reageert tegenover de massale westerse militaire hulp aan Oekraïne is opmerkelijk, maar zijn verdraagzaamheid is misschien niet grenzeloos.
De westerse militaire hulp escaleerde van munitie, handvuurwapens en verdedigingswapens, naar langeafstandshouwitsers, Himars, luchtverdedigingssystemen, tanks en pantservoertuigen. Daarmee heeft het Westen zijn eigen rode lijnen overschreden. Vandaag wordt zelfs gedacht aan het vormen van een coalition of the willing onder leiding van Polen en de VS om troepen te sturen naar West-Oekraïne of onder het mom van humanitaire hulp no-fly-zones in te stellen. Ook de levering van Britse langeafstandsraketten, zwermen Amerikaanse drones of de inzet van westerse militaire technici om NAVO-wapens in Oekraïne te bedienen en onderhouden, kan enkel leiden tot een desastreuze aanvaring met troepen van een nucleaire mogendheid.
Tegen-escalatie
In zo’n scenario kan Poetin in de verleiding komen om zelf een zekere mate van escalatie te riskeren door bijvoorbeeld westerse leveringen te vernietigen voordat ze in Oekraïne aankomen, of door de NAVO-systemen uit te schakelen die Kiev voorzien van coördinaten van Russische doelen. Dat soort acties van Poetin kunnen tot ongekende reacties leiden bij de westerse besluitvormers. Die zullen ermee moeten leren leven dat zij niet langer de oorlog straffeloos kunnen laten escaleren. Niemand wil een derde Wereldoorlog uitlokken. Rusland is geen zwakke tegenstander als Afghanistan, Irak of Libië. Poetin stevent af op een militaire overwinning in Oekraïne, stap voor stap. Als de koele hoofden in het Westen de overhand krijgen, kan er snel een einde komen aan de oorlog.
Poetin stevent af op een militaire overwinning in Oekraïne, stap voor stap. Als de koele hoofden in het Westen de overhand krijgen, kan er snel een einde komen aan de oorlog.
Washington liet al een proefbalonnetje op2. Blijkbaar gelooft de VS niet in een goede afloop van de oorlog, die Moskou, zoals de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock zich liet ontvallen3, niet voert tegen Oekraïne, maar tegen het Westen4. Maar waarom zou Rusland een exit-aanbod serieus nemen in een fase van de oorlog waarin het aan de winnende hand is? Het Amerikaanse voorstel lijkt een wanhoopsbod om het verwachte Russische offensief uit te stellen of zelfs te annuleren. Het aanbod is too little, too late, en het komt van een Washington dat Moskou hoegenaamd niet vertrouwt.
NAVO-baas Stoltenberg heeft het mis. Meer westerse wapens leiden niet tot een einde van de oorlog in Oekraïne. Het eindspel in ingezet. Na de val van Bachmoet verwerven de Russen de volledige controle over Donbas. Trekken de Russen dan ook door naar de havenstad Odessa, dan riskeert Oekraïne een binnenstaat te worden. Het heeft dan geen directe toegang meer tot de open zee, een geopolitieke aderlating met grote gevolgen. Alexei Arestovich, de onlangs ontslagen adviseur van president Zelensky, vraagt zich openlijk af of Oekraïne de oorlog zal overleven.
De omvangrijke verliezen hebben de Oekraïense strijdkrachten dodelijk verzwakt. De fragiele Oekraïense defensie kan niet op tegen het gewicht van de Russische troepen. De oorlog zal eindigen op Russische voorwaarden.
*****
Noten
1 De kort na de Tweede Wereldoorlog opgerichte Amerikaanse denktank The RAND Corporation is op papier onafhankelijk, maar werkt bijna uitsluitend voor het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie.
2 Spreekbuis was David Ignatius. Diens opiniestuk verscheen in The Washington Post, dat nauwe banden heeft met de CIA, de Amerikaanse geheime dienst.
3 Baerbock deed die uitspraak op een bijeenkomst van de Raad van Europa over de levering van zware tanks aan Oekraïne. Letterlijk zei ze: “… de landen van Europa [zijn] in oorlog met Rusland, niet met elkaar”.
4 Dat Rusland niet enkel met Oekraïne in oorlog is, maar de strijd gaat tussen de NAVO en Rusland (uitgevochten in Oekraïne), werd al op 11 oktober 2022 bevestigd door niemand minder dan NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg: “Russia’s victory in the war against Ukraine will be a defeat of NATO.” Vrij vertaald: Een Russische overwinning in Oekraine betekent een nederlaag van de NAVO.
Een beperkt gebruik van kernwapens in Oekraïne kan het ontwapeningsproces versnellen, maar hypersonische raketten lijken kernwapens voorbij te streven. Raakt nucleaire ontwapening daarmee zonder voorwerp?
Op 15 februari publiceerde Clingendael Spectator1 een Engelstalig interview met U-Antwerpen professor Tom Sauer over het risico van het gebruik van kernwapens. Het was de laatste aflevering in een 8-delige serie over de geopolitieke gevolgen van de “Russische oorlog tegen Oekraïne”. Sauers onderzoeksdomein is internationale veiligheid, specifiek de problematiek van proliferatie, wapenbeheersing en ontwapening van massavernietigingswapens. Clingendael Spectator omschrijft haar missie als het leveren van een bijdrage aan onafhankelijke2 meningsvorming over internationale vraagstukken.
Shock and awe
Kernwapens werden altijd voorgesteld als afschrikking. Zij zouden “zorgen voor stabiliteit, veiligheid en vrede.” En toch heeft Rusland “achter een muur van 6.000 kernwapens lafhartig een niet-kernwapenstaat aangevallen,” aldus Sauer, die blijkbaar verdedigt dat kernwapenstaten zich per definitie agressief opstellen. Die stelling gaat op voor de nucleair bewapende VS, denk aan de shock-and-awe-aanvallen3 op zwakke landen als Vietnam, Afghanistan, Irak, Joegoslavië en Libië. Maar Rusland moet afrekenen met een existentiële dreiging van het verenigde Westen, en daar is niets lafhartigs aan. Het tot de tanden bewapende Oekraïne is de facto NAVO-lid, een situatie die de gezaghebbende Amerikaanse professor John Mearsheimer bestempelt als onhoudbaar voor Poetin.
Maar Rusland moet afrekenen met een existentiële dreiging van het verenigde Westen, en daar is niets lafhartigs aan. Het tot de tanden bewapende Oekraïne is de facto NAVO-lid, een situatie die de gezaghebbende Amerikaanse professor John Mearsheimer bestempelt als onhoudbaar voor Poetin.
Sauer wijst op het gevaar van aanvallen op werkende kernreactoren zoals die in Zaporizja. Bij een ramp kan radioactiviteit zich in alle richtingen verspreiden. “De IAEA4 heeft geprobeerd deze crisis te beheersen”, zegt Sauer terecht, maar met zijn opmerking dat de IAEA afhankelijk is van de medewerking van Rusland slaat hij de plank mis. De kerncentrale wordt bezet door het Russische leger. Russische specialisten en een team van IAEA-experts waken over de installatie. Schiet Rusland op internationale experts en eigen mensen? Weinig aannemelijk. De realiteit is: het is Oekraïne dat de kerncentrale van Zaporizja beschiet.
Geluk
Op de vraag of de oorlog in Oekraïne het concept van nucleaire afschrikking versterkt of ondermijnt, geeft Sauer een genuanceerd antwoord. Voor- en tegenstanders van nucleaire afschrikking kiezen argumenten die hun punt moeten bewijzen. Voorstanders zeggen dat een nucleair Oekraïne niet zou zijn aangevallen, tegenstanders wijzen erop dat in het verleden ook kernwapenstaten zijn aangevallen, zowel door niet-kernwapenstaten als kernwapenstaten. Nucleaire afschrikking werkt blijkbaar niet altijd, het is geen wondermiddel voor wereldvrede, aldus de tegenstanders. Voor Sauer is het eerlijke antwoord dat we niet weten of nucleaire afschrikking conflicten voorkomt. De wereld kan ook ‘gewoon’ geluk hebben gehad dat er sinds 1945 geen kernwapens meer zijn gebruikt.
Of de oorlog landen stimuleert zich met kernwapens te beschermen hangt volgens Sauer af van de vraag of kernwapens, zelfs een beperkt aantal, in Oekraïne worden ingezet. Is dat het geval, dan krijgt de druk om kernwapens te verbieden de overhand. Is dat niet het geval, dan wordt de vraag of landen als Iran, Saoedi-Arabië, Egypte, Turkije, Brazilië, Zuid-Korea en Japan nucleair worden eerder bepaald door regionale omstandigheden dan door de uitkomst van de oorlog in Oekraïne. Ook de vraag of voor- of tegenstanders van kernwapens in die landen de overhand krijgen, speelt mee.
New START
Op de vraag of kernwapenbeheersing een kans maakt, met als alternatief escalatie van nucleaire rivaliteit tussen grote mogendheden, antwoordt Sauer dat de vooruitzichten voor een vervolg op New START5 vanwege de oorlog in Oekraïne uiterst somber zijn. Partijen beschuldigen elkaar van niet-naleving, en dus is de kans dat het verdrag bezwijkt reëel. Intussen schortte Rusland haar deelname aan het verdrag op. Dat besluit is opportuun. Als Washington rondbazuint dat het Rusland een strategische nederlaag wil bezorgen, moet het niet verwachten dat de Russen inspectie van hun installaties toelaten. Als drukmiddel lijkt de opschorting te werken: de Amerikaanse havik Victoria Nuland liet prompt weten dat Washington het overleg met Rusland graag “morgen” start als Moskou daar klaar voor is.
Als Washington rondbazuint dat het Rusland een strategische nederlaag wil bezorgen, moet het niet verwachten dat de Russen inspectie van hun installaties toelaten.
Die reactie wijst op Bidens wanhoop om New START tijdig voor de verkiezingen van 2024 te redden. Het dossier zet ook Europa voor het blok: Poetin eist dat de nucleaire arsenalen van het VK en Frankrijk in het overleg worden betrokken. Die landen zullen hun kernwapens niet graag onder internationale verdragen brengen, de facto onder zeggenschap van Washington. Europa werd in 1987 al ‘verrast’ door de unilaterale Amerikaanse uitstap uit de Intermediate-range Nuclear Forces Treaty (INF) dat kernraketten voor de middellange afstand verbood. Het verdrag maakte een einde aan de “rakettencrisis” van de jaren 70, toen de Sovjets SS-20’s installeerden die West-Europa konden treffen, maar niet Noord-Amerika. Dat leidde tot de installatie van Amerikaanse kernwapens in Europa.6
Wapenbeheersing
Sauer toont zich gematigd optimistisch. Na beëindiging van de oorlog kan diplomatiek overleg over nucleaire wapenbeheersing een nuttig instrument zijn om de algehele politieke relatie tussen de VS en Rusland te verbeteren. Maar, zo voegt hij daaraan toe, uiteindelijk moet wapenbeheersing een trilateraal verhaal worden. China moet mee in bad, en later moeten multilaterale akkoorden tot stand komen, zoals vereist in het non-proliferatieverdrag (NPV). Een beperkt gebruik van kernwapens in Oekraïne kan het ontwapeningsproces zelfs versnellen. Sauer denkt echter dat het meest waarschijnlijke scenario is dat er geen kernwapens zullen worden gebruikt, dat er niet veel zal veranderen en dat we zullen moeten afrekenen met nucleaire rivaliteit tussen grote mogendheden en een nieuwe nucleaire wapenwedloop.
Men kan kanttekeningen maken bij Sauers optimisme. Zijn positieve antwoord – op de vraag of wederzijdse beheersing van kernwapens een nuttig instrument zou kunnen zijn om de algehele politieke relatie tussen de VS en Rusland te verbeteren – zou misschien eerder moeten zijn: “Jammer genoeg ligt dat niet voor de hand. Washingtons oorlogszucht jegens Rusland wordt door beide partijen gedragen. Zowel Democraten als Republikeinen hebben neocons in hun gelederen die uit zijn op regime change in Moskou. Met het aantreden van een ‘gehoorzame’ regering, en uiteindelijk het uiteenvallen van de Russische Federatie, kunnen westerse multinationals zich gemakkelijker te goed doen aan de Russische bodemschatten.”
Washingtons oorlogszucht jegens Rusland wordt door beide partijen gedragen. Zowel Democraten als Republikeinen hebben neocons in hun gelederen die uit zijn op regime change in Moskou.
Mach 8
Tenslotte een herinnering aan de geherformuleerde Russische nucleaire doctrine die ‘preventieve’ tactische nucleaire aanvallen mogelijk maakt. Bovendien, als Kiev westerse langeafstandsraketten inzet tegen de Krim en/of Russisch grondgebied, dropt Moskou hypersonische raketten op Amerikaanse militaire installaties in Europa en de VS. Die raketten kunnen worden uitgerust met nucleaire of conventionele koppen. Zelfs zonder payload kunnen ze, enkel door hun kinetische energie, ondergrondse installaties vernietigen. En ze zijn immuun voor luchtverdediging. Rusland heeft zo’n raket al in theatre getest: het schakelde met een Kinzal X-47M2 een Oekraïens wapendepot in rotsachtige bodem op 60m diep uit, zie de bovenstaande video. Het Westen kan dat tot op heden enkel met een kernwapen doen.
De toenemende inzet van met hypersonische raketten bewapende oorlogsschepen door China en Rusland is in de VS niet onopgemerkt gebleven. Amerikaanse vliegdekschepen zijn bijzonder kwetsbaar voor zulke raketten. Chinese raketten zouden zelfs Mach 10, 34.000 meter/seconde, halen. Het Pentagon is verdeeld over het antwoord. Admiraal Chas Richard pleit voor kruisraketten met tactische kernkoppen op schepen, zijn collega, admiraal Mike Gilday, zoekt het eerder in hypersonische raketten. In de analyse moet de voorkeur uitgaan naar hypersonische raketten zonder kernkop. Die kunnen tot op een meter nauwkeurig worden gericht op militaire doelwitten. Kernwapens zijn massavernietigingswapens met brede vernietigingskracht, in overgrote mate gericht op burgers, en met fall-out als nawerking.
In de analyse moet de voorkeur uitgaan naar hypersonische raketten zonder kernkop. Die kunnen tot op een meter nauwkeurig worden gericht op militaire doelwitten. Kernwapens zijn massavernietigingswapens met brede vernietigingskracht, in overgrote mate gericht op burgers, en met fall-out als nawerking.
Navraag bij enkele experts/opiniemakers leverde twee reacties op. Clingendael-defensiespecialist Dick Zandee wilde enkel commentaar geven in de vorm van een betaalde opdracht. UAntwerpen nucleair expert Tom Sauer reageerde wél inhoudelijk. Hij gaat akkoord met onze conclusie dat nieuwe wapensystemen zoals hypersonische in de toekomst kernwapens in principe zouden kunnen vervangen, en hij meldt dat hij een academisch artikel in de pijplijn heeft waarin hij daar op wijst. We kijken dus met spanning uit naar zijn paper.
Voorlopig zijn Rusland en China de enige mogendheden die beschikken over militair inzetbare hypersonische wapens. De VS heeft een achterstand van minstens vijf jaar. Als de VS die achterstand heeft ingehaald en nucleaire mogendheden gaan beseffen dat hypersonische wapens kernwapens voorbijstreven, dan is dat een zegen voor het proces van nucleaire ontwapening.
*****
Noten
1 Clingendael Spectator is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen Clingendael in samenwerking met het Belgische Egmontinstituut.
2 Men kan de mate van (on)afhankelijkheid van denktanks afleiden uit hun transparantie over de herkomst van hun financiële middelen. Clingendael zegt haar inkomsten te genereren uit opdrachten van “onder meer ministeries”. Dat betekent toch dat het instituut zuinig moet zijn met kritiek op het overheidsbeleid. Gewezen NAVO-secretaris-generaal Jaap de Hoop Scheffer is voorzitter van het instituut, iemand die, na een aanvankelijke aarzeling, in het Oekraïne-dossier eenzijdig de standpunten van het Westen verdedigt. Het jaarverslag 2021 vermeldt (p.102) slechts omzet, kosten, resultaat en aantal voltijdse medewerkers. De lezer is dus verwittigd.
3 Shock and Awe staat voor de Amerikaanse Blitzkriegstrategie om met overweldigende slagkracht en spectaculair geweld onmiddellijke militaire en civiele infrastructuur te vernietigen. Alles wat met drink- en afvalwater, energie en communicatie te maken heeft, moet eraan geloven.
4 De afkorting staat voor International Atomic Energy Agency, het Internationaal Atoomenergieagentschap in de schoot van de Verenigde Naties, dat ijvert voor wetenschappelijke en technische samenwerking op het gebied van nucleaire technologie en het vreedzaam gebruik daarvan.
5 New START, de Strategic Arms Reduction Treaty of het verdrag voor de vermindering van strategische wapens, is het enige overgebleven bilaterale wapenbeheersingsverdrag tussen de VS en Rusland. Het loopt in 2026 af.
6 Kleine Brogel in België, Volkel in Nederland, Büchel in Duitsland, Incirlik in Turkije en Aviano en Ghedi in Italië.
To post a reaction to this article, scroll all the way down to find a ‘Geef een reactie’ box at the bottom.
Limited use of nuclear weapons in Ukraine could speed up the disarmament process, but hypersonic missiles appear to be outpacing nuclear weapons. Does nuclear disarmament run out of object?
On February 15, Clingendael Spectator1 published an interview in English with Antwerp University professor Tom Sauer about the risk of nuclear weapons being deployed. It was the last episode in an 8-part series on the geopolitical consequences of the “Russian war against Ukraine”. Sauer’s research domain is international security, specifically the problems of proliferation, arms control and disarmament of weapons of mass destruction. Clingendael Spectator describes its mission as contributing to independent2 opinion formation on international issues.
Shock and awe
Nuclear weapons have always been presented as a deterrent. They would “yield stability, security and peace”. And yet Russia, “behind a wall of 6,000 nuclear weapons, has cowardly attacked a non-nuclear-weapon state,” said Sauer, who apparently defends that nuclear-weapon states are aggressive by definition. This statement does apply to the nuclear-armed US, for example the shock and awe3 attacks on weak countries such as Vietnam, Afghanistan, Iraq, Yugoslavia and Libya. But Russia must deal with an existential threat from the united West, and there is nothing cowardly about that. Armed to the teeth, Ukraine is a de facto NATO-member, a situation that eminent American professor John Mearsheimer described as unsustainable for Putin.
But Russia must deal with an existential threat from the united West, and there is nothing cowardly about that. Armed to the teeth, Ukraine is a de facto NATO-member, a situation that eminent American professor John Mearsheimer described as unsustainable for Putin.
Sauer points to the danger of attacks on working nuclear reactors such as those in Zaporizhia. In a disaster, radioactivity can spread in all directions. “The IAEA4 has tried to manage this crisis,” Sauer rightly says, but his commentary that the IAEA depends on Russia’s cooperation misses the point. The nuclear power plant is occupied by the Russian army. Russian specialists and a team of IAEA experts monitor the installation. Is Russia shooting at international experts and its own people? Not likely. The reality is: it is Ukraine that is shelling the Zaporizhia nuclear power plant.
Luck
When asked whether the war in Ukraine reinforces or undermines the concept of nuclear deterrence, Sauer offers a nuanced answer. Proponents and opponents of nuclear deterrence choose arguments to prove their point. Proponents say that a nuclear Ukraine would not have been attacked, opponents point out that nuclear-weapon states have also been attacked in the past, both by non-nuclear-weapon states and nuclear-weapon states. Nuclear deterrence apparently does not always work, it is not a panacea for world peace, the opponents say. For Sauer, the honest answer is that we don’t know whether nuclear deterrence prevents conflict. The world may also have been ‘just’ lucky that no nuclear weapons have been used since 1945.
Whether the war encourages countries to protect themselves with nuclear weapons depends, according to Sauer, on whether nuclear weapons, even a limited number of them, are deployed in Ukraine. If that is the case, then the pressure to ban nuclear weapons will gain the upper hand. If not, then the question of whether countries like Iran, Saudi Arabia, Egypt, Turkey, Brazil, South Korea and Japan go nuclear is determined by regional circumstances rather than the outcome of the war in Ukraine. The question of whether supporters or opponents of nuclear weapons gain the upper hand in those countries also plays a role.
New START
When asked whether nuclear arms control stands a chance, with the alternative being escalation of nuclear rivalries between major powers, Sauer replies that the prospects for a sequel to New START5 are extremely bleak because of the war in Ukraine. Parties accuse each other of non-compliance, so there is a real chance that the treaty will collapse. In the meantime, Russia suspended its participation in the treaty. That decision is appropriate. If Washington repeatedly proclaims that it wants to deliver Russia a strategic defeat, it cannot expect the Russians to allow inspection of their installations. The suspension seems to work as a means of pressure: American hawk Victoria Nuland promptly said that Washington is ready to start talks with Russia “tomorrow” if Moscow is is prepared for this.
If Washington repeatedly proclaims that it wants to deliver Russia a strategic defeat, it cannot expect the Russians to allow inspection of their installations.
That response points to Biden’s desperation to rescue New START in time for the 2024 election. The issue also puts Europe in a bind: Putin is demanding that future nuclear arms control talks should also include the nuclear arsenals of UK and France. These countries will not like to bring their nuclear weapons under international treaties, de facto under the control of Washington. Europe was already “surprised” in 1987 by the unilateral US withdrawal from the Intermediate-range Nuclear Forces Treaty (INF), which banned intermediate-range nuclear missiles. The treaty ended the “missile crisis” of the 1970s, when the Soviets installed SS-20s that could hit Western Europe but not North America. That led to the installation of US nuclear weapons in Europe.6
Arms control
Sauer is moderately optimistic. After the end of the war, diplomatic talks on nuclear arms control can be a useful tool to improve the overall political relationship between the US and Russia. But, he adds, in the end, bilateral arms control will need to become trilateral. China must participate in the negotiations, and later multilateral agreements must be reached, as required by the Non-Proliferation Treaty (NPT). Limited use of nuclear weapons in Ukraine could even speed up the disarmament process. However, Sauer thinks the most likely scenario is that no nuclear weapons will be used, that not much will change and that the world will have to deal with nuclear rivalry between great powers and a new nuclear arms race.
One can criticize Sauer’s optimism. Perhaps his positive answer – to the question of whether mutual control over nuclear weapons could be a useful tool for improving the overall political relationship between the US and Russia – should read: “Unfortunately, that is not self-evident. Washington’s belligerence towards Russia is bipartisan and motivated by neocon regime change and break-up objectives for the Russian Federation. Both Democrats and Republicans have neocons in their ranks bent on regime change in Moscow. With the arrival of an ‘obedient’ government, and the Russian Federation broken up, Western multinationals can more easily take advantage of Russian resources.”
Washington’s belligerence towards Russia is bipartisan and motivated by neocon regime change and break-up objectives for the Russian Federation. Both Democrats and Republicans have neocons in their ranks bent on regime change in Moscow.
Mach 8
Finally, a reminder of the reformulated Russian nuclear doctrine that allows for ‘pre-emptive’ tactical nuclear strikes. Moreover, if Kiev deploys Western long-range missiles against Crimea and/or Russian territory, Moscow will drop hypersonic missiles on US military installations in Europe and the US. These missiles can be equipped with nuclear or conventional warheads. Even without a payload, they can destroy underground installations through their kinetic energy alone. And they are immune to air defence. Russia has already tested such a missile in theatre: it took out a Ukrainian weapons depot in rocky soil 60m deep with a Kinzal X-47M2, see the video above. So far, the West can only do that with a nuclear weapon.
The increasing Chinese and Russian deployment of warships armed with hypersonic missiles has not gone unnoticed in the US. US aircraft carriers are particularly vulnerable to such missiles. Chinese missiles would even reach Mach 10, 34,000 meters/second. The Pentagon is divided on on how to respond. Admiral Chas Richard advocates cruise missiles with tactical warheads on ships. His colleague, Admiral Mike Gilday, would rather opt for hypersonic missiles. In the analysis, preference should be given to hypersonic missiles without a warhead. These can be aimed at military targets with an accuracy of one metre. Nuclear weapons are weapons of mass destruction with wide destructive power, overwhelmingly aimed at civilians, and with nuclear fallout as an after-effect.
In the analysis, preference should be given to hypersonic missiles without a warhead. These can be aimed at military targets with an accuracy of one metre. Nuclear weapons are weapons of mass destruction with wide destructive power, overwhelmingly aimed at civilians, and with nuclear fallout as an after-effect.
Contact with a few experts/opinion makers about these issues resulted in two responses. Clingendael defence specialist Dick Zandee was only ready to comment in the form of a paid assignment. Antwerp University nuclear expert Tom Sauer did respond substantively. He agrees with our conclusion that new weapon systems such as hypersonics could in principle replace nuclear weapons in the future. He said he has an academic paper in the pipeline pointing this out. We eagerly await his paper.
For now, Russia and China are the only powers that have militarily deployable hypersonic weapons. The US is at least five years behind. If the US catches up and nuclear powers come to realize that hypersonic weapons are outpacing nuclear weapons, it will be a boon to the nuclear disarmament process.
*****
Notes
1 Clingendael Spectator is a publication of the Netherlands Institute for International Relations Clingendael in collaboration with the Belgian Egmont Institute.
2 The degree of (in)dependence of think tanks can be deduced from their transparency about the origin of their financial resources. Clingendael says it generates income from assignments from “ministries, among others”. This means that the institute must be careful with criticism of government policy. Former NATO Secretary General Jaap de Hoop Scheffer is chairman of the Institute, someone who, after an initial hesitation, unilaterally defends the positions of the West in the Ukraine dossier. The 2021 annual report (p.102) only mentions turnover, costs, result and number of full-time employees. So the reader has been warned.
3 Shock and Awe stands for the American Blitzkrieg strategy to immediately destroy military and civilian infrastructure with overwhelming power and spectacular violence. Everything that has to do with drinking and waste water, energy and communication has to be destroyed.
4 The abbreviation stands for the International Atomic Energy Agency, an organisation within the United Nations which promotes scientific and technical cooperation in the field of nuclear technology and its peaceful use.
5 New START, the Strategic Arms Reduction Treaty, is the only remaining bilateral arms control treaty between the US and Russia. It expires in 2026.
6 Kleine Brogel in Belgium, Volkel in the Netherlands, Büchel in Germany, Incirlik in Turkey and Aviano and Ghedi in Italy.
To post a reaction to this article, scroll all the way down to find a ‘Geef een reactie’ box at the bottom.
Jonathan Holslag bij Annelies Beck in Terzake op 13/2/2023. Foto: screenshot van de uitzending.
In het Alibaba-dossier beschuldigt Jonathan Holslag gewezen Belgische bewindslieden van laffe centrumpolitiek die de verloedering van de democratie aanjaagt. Zij zouden gouden bergen hebben beloofd. Die kritiek is ongegrond. Een analyse van de feiten wijst eerder op nalatigheid van ministers van financiën en gebrekkig ondernemerschap.
“Laffe centrumpolitiek verantwoordelijk voor verloedering democratie”. Onder die beladen kop geeft VUB-professor Jonathan Holslag in het Nederlandse opinieblad EW1 uitleg over zijn rapport2 over de komst naar België van de Chinese webwinkel Alibaba. Premier Charles Michel en vicepremier Kris Peeters beloofden gouden bergen. Daar kwam niets van in huis, en ondanks die blunder kunnen de verantwoordelijken carrière maken in Europa. In het bedrijfsleven zouden ze eruit gevlogen zijn. [Dit soort] laffe centrumpolitiek draagt de meest verpletterende verantwoordelijkheid voor de verloedering van onze democratie. Haar opportunisme en schaamteloosheid jaagt mensen naar de extreme flanken en haalt het vertrouwen in de democratie onderuit, aldus Holslag.3
Beloften
Alibaba zou veel banen scheppen en KMO’s helpen hun export naar China te vergroten. Maar van meet af aan was duidelijk “dat die beloften nergens op sloegen. Alibaba was een façade van de Chinese Communistische Partij, die in haar strategieën schreef dat Alibaba onze bedrijven niet moest helpen, maar ze vooral moest omzeilen. Het doel van Alibaba was niet om de Europese uitvoer naar China te vergroten, maar het omgekeerde: Alibaba moest de oververzadigde Chinese industrie rechtstreeks toegang verschaffen tot de Europese klanten,” zo meldt Holslag nog in EW. Hij loopt over van kritiek, maar wijst niet op concrete voorbeelden van projecten met Belgische partners die Alibaba in opdracht van de Chinese Communistische Partij zou hebben moeten torpederen.
Hij loopt over van kritiek, maar wijst niet op concrete voorbeelden van projecten met Belgische partners die Alibaba in opdracht van de Chinese Communistische Partij zou hebben moeten torpederen.
Holslags rapport begint met Main observations, een soort Executive summary, waarin de auteur zijn zeven belangrijkste punten vermeldt. Hij valt met de deur in huis met de opmerking dat Alibabas van hogerhand opgelegde missie was om het Chinese staatskapitalisme vooruit te helpen. Blijkbaar doelt hij op het feit dat, anders dan in de VS, waar de financieel-economische-militaire elite het voor het zeggen heeft, het de Chinese overheid is die de economie aanstuurt4, en dus ook de internationale handel. Tegen die achtergrond beklaagt de auteur zich op p. 11 over het gebrek aan inzicht in de rol die Alibaba speelt ter ondersteuning van de productiesector, zijn positie als systeemintegrator in een door de staat gedomineerd economie en de vele strategische allianties met staatsbedrijven. Die kritiek houdt geen steek.
Regelgeving
Internationale handel stoelt op handelsovereenkomsten en wordt gereguleerd door de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De regelgeving is universeel, los van de manier waarop landen hun economie organiseren. Handelsovereenkomsten kunnen voorzien in heffingen en importquota’s, maar ook in maatregelen om de eigen industrie te beschermen. Bij zijn toetreding tot de WTO in 2001 zegde China toe delen van zijn economie te liberaliseren. En in de investeringsovereenkomst tussen de EU en China van 30 december 2020 (Comprehensive Agreement on Investment, CAI) heeft China toegezegd een aantal belangrijke marktsectoren te openen en voor een faire behandeling van bedrijven uit de EU te zullen zorgen. Het CAI is nog niet geratificeerd, maar het is wel duidelijk dat China nog werk aan de winkel heeft.
Maar China is er nog lang niet. Armoedebestrijding op het platteland krijgt de hoogste prioriteit, maar ook in stedelijk gebied zijn volgens internationale normen veel mensen nog arm. Voor de overheid zijn collectieve welvaart en inkomensongelijkheid belangrijke doelstellingen.
Men moet het gedrag van China plaatsen binnen de context van zijn economische ontwikkeling. Vóór de revolutie van 1949 was het één van de armste landen ter wereld. In het vroeg-revolutionaire tijdperk kon het maar met moeite afrekenen met zijn koloniale erfenis. Pas eind de jaren 1970 sloeg het de weg in van economische hervormingen. De afgelopen vier decennia tilde het meer dan 800 miljoen mensen uit de armoede. Maar China is er nog lang niet. Armoedebestrijding op het platteland krijgt de hoogste prioriteit, maar ook in stedelijk gebied zijn volgens internationale normen veel mensen nog arm. Voor de overheid zijn collectieve welvaart en inkomensongelijkheid belangrijke doelstellingen. Tegen die achtergrond zal China geen haast maken met de radicale economische hervormingen die het Westen eist.
Ontzenuwen
Men kan de belangrijkste argumenten van Holslag gemakkelijk ontzenuwen. Nee, de Chinezen hebben ons geen rad voor ogen gedraaid. De media hebben van Jack Ma, Alibabas CEO, een godheid gemaakt. In 2017 stond hij op de 2e plaats van Fortune’s World’s 50 Greatest Leaders, en in 2021 zette Forbes hem op de 26e plaats op de Forbes Global Rich List met een vermogen van $48,4 miljard. Onze onderhandelaars, van hoog tot laag, hebben te weinig rekening gehouden met de culturele verschillen in het zakendoen met Chinezen. Flanders Investment & Trade zet die droogjes uiteen: heb geduld, Chinezen zijn gewiekste onderhandelaars, ons concept van ‘contract’ verschilt van dat van de Chinezen, lees tussen de regels door, en laat het gezond verstand niet varen.
Onze onderhandelaars, van hoog tot laag, hebben te weinig rekening gehouden met de culturele verschillen in het zakendoen met Chinezen.
Nog voor de ondertekening van het contract op 15 december 20185 tussen Alibaba en de luchthaven van Luik leerden cijfers van de zakenkrant De Tijd dat het pakjesverkeer van China naar België explodeerde. Dat jaar kwamen er 5,8 miljoen pakjes aan, tegen 385.000 het jaar daarvoor. De verklaring voor dat succes was niet enkel de spotgoedkope producten, maar ook de lage verzendkosten. Alibaba maakt handig gebruik van het postverdrag uit 1874 om het internationale verkeer te vereenvoudigen. Landen verzorgen de last mile van elkaars pakjes van minder dan 2 kg bijna gratis. Als Alibaba pakjes verstuurt naar een distributiecentrum bij Luik, verzorgt Bpost die last mile. Sinds 1969 gelden dan wel vergoedingen, maar als ‘ontwikkelingsland’ geniet China een gunsttarief, ook in China zelf.
Blaam
Dat met de bouw van Alibabas distributiecentrum bij de luchthaven in Luik het “verkeer” verder zou exploderen en de douane dus dringend moest worden versterkt, kon een kind zien. Hier valt de overheid, in casu de federale ministers van financiën, onder wier bevoegdheid douane valt, wat te verwijten. Dat zijn de Vlaams nationalist Johan Van Overtveldt (11/10/2014 – 9/12/2018), de liberaal Alexander De Croo (9/12/2018 – 1/10/2020) en de christendemocraat Vincent Van Peeteghem (1/10/2020 – heden). Van Overtveldt, die in de drie jaar durende aanloop naar het contract moet zijn betrokken geweest, treft de meeste blaam: hij had moeten zorgen voor een continu groeiend aantal douaniers om de stroom pakjes degelijk te kunnen controleren.
Die leidraad volstaat met het noemen van Alibaba als grote speler voor consumptiegoederen en als site “voor productpromotie, educatie en om marktfeedback te beoordelen”.
Tenslotte Alibabas World Electronic Trade Platform (eWTP), dat Belgische KMO’s zou helpen hun export naar China te vergroten en daarmee veel banen scheppen in België. Nog eens, de Chinezen hebben ons geen rad voor ogen gedraaid. Flanders Trade & Investment, “hét aanspreekpunt voor internationaal ondernemen in Vlaanderen” die “een centrale rol [speelt] in de internationalisering van de Vlaamse economie” en daarmee zijn “schouders [zet] onder de grenzeloze ambities” van Vlaamse en internationale ondernemingen, publiceert een leidraad voor het zakendoen in China. Die leidraad volstaat met het noemen van Alibaba als grote speler voor consumptiegoederen en als site “voor productpromotie, educatie en om marktfeedback te beoordelen”.
Kansen
De Nederlandse KVK komt met heel andere informatie. De organisatie plaatst een exportinspanning in de context van het populaire online shoppen in China, waar de groeiende middenklasse steeds meer vraagt naar luxeproducten uit het Westen. “Dat biedt kansen voor jouw webshop. Bijvoorbeeld door het aanbieden van je producten via een Chinese online marktplaats”. De Chinese online sector “groeit hard en wordt steeds professioneler. De [Chinese] overheid stimuleert deze sector. Met je webshop kun je eenvoudig producten verkopen op de Chinese markt zonder dat je in China een eigen bedrijfsvestiging nodig hebt, aldus KVK.
De Chinese online sector “groeit hard en wordt steeds professioneler. De [Chinese] overheid stimuleert deze sector. Met je webshop kun je eenvoudig producten verkopen op de Chinese markt zonder dat je in China een eigen bedrijfsvestiging nodig hebt, aldus KVK.
“Voor online verkopen in China heb je lokaal geen fysieke vestiging nodig. Via een lokaal internetplatform kun je prima online zakendoen. Chinese consumenten zijn terughoudend met producten kopen bij een buitenlandse webshop. Door het aanbieden van je producten op een platform verlaag je de drempel voor je Chinese potentiële klant”, aldus KVK, die specifiek wijst op de voordelen om gebruik te maken van “één van de top 10 Chinese marktplaatsen als Taobao, Pinduoduo, JD, Tmall of Alibaba”: met “je eigen shop binnen een vertrouwd platform krijg je eerder naamsbekendheid dan wanneer je zelfstandig met een webshop start”, en een “platform kan je tegen betaling ondersteunen met lokale logistieke voorzieningen”.
Marketingstrategieën
KVK looft de marketingstrategieën van Chinese online marktplaatsen. Die zijn “modern en vernieuwend, de marketing van Alibaba bijvoorbeeld, heeft wereldwijde invloed. Mobiele e-commerce (m-commerce) is een alsmaar groeiende markt6. Zorg dan ook dat je webshop mobiel goed leesbaar en bruikbaar is”. KVK adviseert exporteurs ook om social media in te zetten als communicatiemiddel, met name WeChat. Dat is het “grootste socialmediaplatform in China” en hét communicatiemiddel binnen m-commerce. “WeChat maakt het betreden van de Chinese markt met een beperkt budget mogelijk. Het is een alles-in-één-app met enorme e-commercekansen”. Voor e-commerce in China kan je kiezen voor levering vanuit Nederland. Dat “is gemakkelijker. Je hebt geen registratie van je bedrijf in China nodig”.
Ondernemers moeten ondernemen, hun nek uitsteken, de mouwen opstropen. Men moet er heel wat voor doen, en er continu mee bezig zijn. En men moet durven investeren, de kosten gaan voor de baat.
Als we de enthousiaste briefing van de Nederlandse exportpromotieorganisatie KVK mogen geloven, liggen er kansen te over in China voor onze KMO’s. Maar verwachten dat Alibaba hen daarbij “helpt” is een misverstand. Ondernemers moeten ondernemen, hun nek uitsteken, de mouwen opstropen. Men moet er heel wat voor doen, en er continu mee bezig zijn. En men moet durven investeren, de kosten gaan voor de baat. Dát is het grenzeloos ambitieuze ondernemerschap dat Flanders Trade & Investment Vlaamse en internationale ondernemingen toedicht. Misschien moeten teams van Flanders Trade & Investment en KVK eens rond de tafel om van elkaar te leren. Misschien kunnen case studies van Nederlandse e-commerce-successen in China Belgische KMO’s inspireren.
Schuldig verzuim
De Chinese e-commerce richting België is legitiem en van belang voor de verdere ontwikkeling van de Chinese economie. De Belgische douane moet dringend worden versterkt om de groeiende stroom pakjes degelijk te kunnen controleren. Als bewindslieden al hebben geblunderd, dan is dat door doof te blijven voor de noodkreten van de douane. Dát is schuldig verzuim. Een paper die de bal misslaat, geschreven door een China-kenner, helpt Belgische KMO’s niet vooruit, noch de Belgische standing in internationale relaties. En niet-steekhoudende schimpscheuten richting bewindslieden en ongefundeerde oprispingen over de kwaliteit van onze democratie in opiniestukken in de publieksmedia zijn geen uitingen die men van een auteur van een wetenschappelijk onderzoekspaper verwacht.
Holslags paper is tot stand gekomen in samenwerking met vier mensen met een overwegend militaire achtergrond7, en dat is bevreemdend. De opmerking dat het rapport is geschreven in de context van een onderzoekscluster geo-economie-in-oprichting doet daar niet aan af. Nog opvallender is dat blijkbaar geen enkel overleg is geweest met Flanders Trade & Investment en KVK, noch met commerciële toplui, captains of industry, studiediensten van ondernemers-, werkgevers- of KMO-organisaties, mensen met competenties in marketing, logistiek en economie. De input van dit soort hands-on bronnen zou ongetwijfeld hebben geleid tot heel andere conclusies.
*****
Noten
1 Het vroegere Elseviers Weekblad, nu “een merk” van Roularta Media Nederland.
3 In eigen land deed Holslag er in het Laatste Nieuws nog een schepje bovenop: “China creëert met opzet chaos bij ons. Hun plan is een generatie koopverslaafd te maken en onze industrie kapot te dumpen.”
4 Lookman, Paul, De wereld na Trump en Merkel. Europese rivaliteit, neoliberalisme en het machtsevenwicht, Geopolitiek in context, Koersel, 2021, p. 22.
5 De onderhandelingen strekten zich uit over de periode 2015 tot 2018. Bron: Worse than Cocaine. Assessing the Impact of Alibaba’s Mega-Hub in Liege, Belgium, p. 3.
6 E-commerce vertegenwoordigt bijna 50% van de detailhandel in China. Bron: McKinnon, Tricia, ‘Alibaba’s Strategy, 6 Things to Consider’, in Indigo9 Digital, 30 maart 2022, https://www.indigo9digital.com/blog/alibabastrategy
7 Anne-Marie Dedene is doctoraatsstudent van de professor, Nick Houttekier is researcher bij het Koninklijk Hoger Instituut voor Defensie, Sara Van Hoeymissen is researcher bij de Koninklijke Militaire School, en Cind Du Bois is professor aan de Koninklijke Militaire School en gastdocent aan de VUB.
To post a reaction to this article, scroll all the way down to find a ‘Geef een reactie’ box at the bottom. Activate ‘Reactie plaatsen’ to launch your reaction.
Geopolitiek in context 