Hoog tijd voor een debat over Oekraïne!

Paul Lookman, 25 juli 2023

In Wallonië namen twee politicologen het initatief voor een publiek Oekraïne-debat. De fundamentele tegenstellingen werden duidelijk, het publiek koos voor een non-conformistisch standpunt.

“Hoog tijd voor een debat over Oekraïne!” Onder die titel, uitgedaagd door UMons-hoogleraar grondwettelijk recht Anne-Emmanuelle Bourgaux, en gemodereerd door ULB-politicoloog Arthur Borriello, vond op 7 juni 2023 in la Maison de Tous in het Belgische Braine-L’Alleud een debat plaats over de oorlog in Oekraïne. Deelnemers waren (1) Aude Merlin, ULB-docent politieke wetenschappen, (2) Jacques Baud, gewezen kolonel voor de Zwitserse Strategische Inlichtingendienst en adviseur bij de NAVO (die wij op dit platform al hier en hier aan het woord hebben gelaten), (3) ULB-politicoloog Jean Vogel, en (4) Michel Collon, journalist en oprichter van het Belgische internetplatform Investig’Action, een collectief van journalisten, videografen en grafisch ontwerpers dat wij al eerder hebben geciteerd.

Banvloek

Mainstream media in onze Lage Landen verslaan de oorlog in Oekraïne op basis van persberichten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken of denktanks als het Egmont Instituut (B) of Clingendael Institute (NL). Wie een non-conformistische lezing van de oorlog in Oekraïne waagt te publiceren, roept bijkans een banvloek over zich af. Zelfs hoogopgeleiden leveren negatieve feedback. Verwijten als ‘Poetin-vriendje’ en ‘medeplichtig aan Poetins moorden’ zijn blijkbaar het lot van een minderheidsstandpunt. Vandaar dat wij het initiatief van Anne-Emmanuelle Bourgaux en Arthur Borriello waarderen. De YouTube video van het evenement staat boven dit artikel. Via de instellingen kan men de film laten ondertitelen in de originele taal (Frans), of vertalen in de taal van uw voorkeur.

Het debat ontaardde in een dovemansgesprek tussen aan de ene kant twee academici die tegen het optreden van Rusland fulmineerden, en aan de andere kant een goed geïnformeerde journalist en een gewezen militair met heel uitgesproken meningen.

Het debat ontaardde in een dovemansgesprek tussen aan de ene kant twee academici die tegen het optreden van Rusland fulmineerden, en aan de andere kant een goed geïnformeerde journalist en een gewezen militair met heel uitgesproken meningen. Voor Vogel ging het om een imperialistische agressieoorlog van de Russen en een verzetsoorlog van de Oekraïners, tegen de achtergrond van rivaliteit tussen de grote mogendheden, met daarnaast interne conflicten, zowel in Oekraïne als in Rusland. De professor meent dat Poetin zich op het conflict heeft verkeken. De oplossing van het conflict is voor hem gelegen in onderhandeling tussen partijen, waarbij Oekraïne de herroeping van de Russische annexaties als voorwaarde vooraf moet stellen. Wie denkt dat dat de weg naar vrede is, droomt.

Parallellen

Ondanks haar redenaarstalent wist professor Merlin het assertieve publiek niet te overtuigen. Zij trok parallellen tussen de Russische oorlog in Tsjetsjenië en die in Oekraïne, maar werd door haar tegenstrevers snel afgetroefd. Haar voorstel voor een einde aan de oorlog was even eenvoudig als onrealistisch: “als Rusland de strijd staakt is de oorlog voorbij; als Oekraïne het opgeeft, is dat het einde van Oekraïne”. Collon kwam wel met een duidelijk maar misschien even onrealistisch voorstel: onderhandelen zonder voorwaarden vooraf, het Westen daar buiten houden, de NAVO inruilen voor een anti-oorlog organisatie.

De zaal kwam met een groot aantal vragen. Twee ervan noemen we hier: waarom kwam de sabotage van NordStream 1 en 2 niet aan de orde, en weet u wel dat de westerse wapens voor Oekraïne in Afrika belanden? Jammer dat de moderator het debat niet afsloot met een samenvatting en enkele denkpistes, maar daar was na 2:45 uur blijkbaar geen tijd meer voor. Al met al een boeiend debat, en alleszins de moeite waard om het volledig te bekijken.