Deel 1: wat is er werkelijk gebeurd, en wat is Hamas?
*****
Israël legitimeert het meedogenloos platbombarderen van Gaza op basis van ongefundeerde verhalen over wreedheden van Hamas. Hamas is niet extremistisch. Het is een legitieme verzetsorganisatie tegen 75 jaar bezetting door de Israëlische kolonisator.
Terwijl Gaza wordt uitgehongerd en het er nergens veilig is, volgens de laatste gegevens 10.818 Palestijnen waarvan 4.412 kinderen omkwamen, Israëlische artsen onomwonden oproepen tot het bombarderen van élk ziekenhuis en een Israëlisch kabinetslid tot de inzet van kernwapens, Egypte en Jordanië oproepen tot een onmiddellijk en onvoorwaardelijk staakt-het-vuren, de Israëlische premier Netanyahu dat weigert zolang Hamas de 242 gijzelaars niet vrijlaat, Hamas de vrijlating eist van 5.300 politieke gevangenen in Israël, Washington aandringt op een “humanitaire pauze”1, en de wereld betoogt tegen Israël en de VS, buigen we ons over zes basisvragen: (1) wat is er werkelijk gebeurd op 7 oktober, (2) wat is Hamas, (3) wat houdt het zionisme in, (4) wat drijft Israël, (5) hoe komt er een einde aan de strijd, en tenslotte (6) komt het nog goed tussen dit Israël en de Palestijnen?
(1) Wat is er werkelijk gebeurd op 7 oktober?
Onder de codenaam Al-Aqsa Flood braken op 7 oktober, 1.500 Palestijnse strijders door de zwaar gebarricadeerde Beit Hanoun grensovergang tussen Gaza en Israël. Toen de berichten over de operatie doorsijpelden, bleven de westerse media niet stilzitten. In een onbezonnen en breed uitgedragen campagne was het narratief dat Hamas 1.400 Israëlische burgers had gedood, overwegend baby’s, kinderen en vrouwen. Die campagne deed de emoties in Israël tot het kookpunt stijgen, het ideale klimaat voor Israëls teugelloze vernietiging van de Gazastrook en zijn burgerbevolking.
Video’s van beide partijen gaven uiting aan gruwelijke maar twijfelachtige beschuldigingen die een eigen leven gingen leiden. Zo beweerde de Amerikaanse president Joe Biden dat Israëlische vrouwen “verkracht, aangevallen en als trofeeën geparadeerd” waren. Later gaf het Israëlische leger toe dat daarvoor geen enkel bewijs bestond. Toen het leger het had over onthoofdingen, voetamputaties en verkrachtingen, wees Reuters erop dat het daartoe geen enkel bewijs had voorgelegd. En over de “bevestigde foto’s” die Biden beweerde te hebben gezien van “terroristen die baby’s onthoofden” bevestigde het Witte Huis dat Biden die nooit had gezien.
Video’s van beide partijen gaven uiting aan gruwelijke maar twijfelachtige beschuldigingen die een eigen leven gingen leiden.
Het doel van Al-Aqsa Flood was tweeërlei: de Israëlische Gaza-divisie vernietigen, en gijzelaars nemen om die te ruilen voor de ongeveer 5.300 Palestijnse gevangenen in Israëlische detentiecentra. De beelden tonen overwegend gevechten die leidden tot de dood van honderden gewapende Israëlische militairen. Er is amper bewijs2 dat Palestijnen doelbewust Israëlische burgers hebben omgebracht. Sommige video’s tonen al of niet gewapende Israëli’s, gedood in hun voertuig of aan de ingang van gebouwen die de Palestijnen wilden betreden. Ander beeldmateriaal toont Israëli’s in kruisvuur tussen Palestijnen en Israëlische militairen, en Palestijnen die op huizen schieten en granaten werpen. Volgens ooggetuigen werden er ook granaten in schuilkelders gegooid, maar door wie is onduidelijk.
Andere lezing
Mondoweiss citeert een Hebreeuws-talig Haaretz-artikel van 20 oktober dat een andere lezing geeft van de gebeurtenissen in Be’eri. Na “moeilijke beslissingen”, waaronder het vuren op bewoonde huizen “om de terroristen samen met de gijzelaars uit te schakelen”, kon het Israëlische leger pas op de avond van 9 oktober de bevrijding van de kibboets afronden. De prijs was afgrijselijk: minstens 112 dode Be’eri-mensen, anderen ontvoerd. Elf dagen na het bloedbad werden in een van de verwoeste huizen nog twee lichamen gevonden. Denkelijk liggen er nog meer lichamen onder het puin.
In een interview sprak Be’eri-overlevende Yasmin Porat over zeer zwaar kruisvuur en tankbeschietingen. Zij bevestigde dat de Israëlische militairen “iedereen hebben uitgeschakeld, inclusief de gijzelaars” en getuigde van een humane behandeling door de Hamasstrijders die hun gevangenen geruststelden en te drinken gaven. Ook andere ooggetuigen bevestigen dat zij door Palestijnse strijders goed werden behandeld. De juist aan het Rode Kruis overgedragen Yocheved Lifshitz werd door de camera betrapt toen zij ten afscheid in de hand van haar Hamas-ontvoerder kneep. De 85-jarige vrouw verklaarde live dat haar Hamas-ontvoerders heel vriendelijk en zorgzaam waren geweest, medicijnen en wondverzorging hadden voorzien en hun verblijfplaats proper hielden.
Ook andere ooggetuigen bevestigen dat zij door Palestijnse strijders goed werden behandeld.
Westerse journalisten nemen meestal klakkeloos de berichtgeving van het Israëlische leger over. Bij ons liet Terzake op 9 oktober als eerste de Israëlische legerwoordvoerder aan het woord. Die mocht de aanval definiëren als 9/11 en Pearl Harbor gebundeld in één. Daarmee was de toon gezet en de kijker op het verkeerde been gezet. Rudi Vranckx deed er nog een schepje bovenop: Hamas moest worden geëlimineerd om de Gazaanse bevolking een toekomst te bieden in de vorm van “een Palestijnse staat”. Steven Decraene’s verslag bevestigde die retoriek: extremistische Hamas-milities waren moordend door grensdorpjes getrokken en een muziekfestival veranderde in een bloedbad.
Joost Hiltermann bracht enige nuance aan met “Hamas zit in tunnels diep onder de grond” en Dorien Vanden Boer, die haar woorden wikte en woog, kreeg de kans te zeggen dat “de mensen in Gaza massaal achter Hamas zijn gaan staan”. In de Terzake-uitzending van een week later maakte Jonathan Holslag het wel helemaal bont: “We moeten de kant van Israël kiezen. Als je als terreureskader baby’s onthoofdt, mensen neermaait, dan vraag je om een totale oorlog”. De professor, die toegang heeft tot bronnen die niet open staan voor “gewone stervelingen” moet beter weten, of op zijn minst zijn uitspraken in de voorwaardelijke wijs doen. Dat de Terzake-redactie in geen van deze twee uitzendingen een Hamas- of tenminste Palestijnse woordvoerder zijn/haar kant van de zaak naar voren liet brengen, is verwijtbaar.
Intussen duidt nieuw bewijs erop dat Israëlische strijdkrachten opzettelijk gevangenen hebben gedood, op verkeerde doelen hebben geschoten of Israëli’s voor Palestijnen hebben aangezien. Als een aanklacht enkel steunt op een Israëlische bron moet men er rekening mee houden dat die dood door eigen vuur verborgen wil houden.
Als een aanklacht enkel steunt op een Israëlische bron moet men er rekening mee houden dat die dood door eigen vuur verborgen wil houden.
Partijen bij dit gewapend conflict kijken uiteenlopend aan tegen het verloop van de strijd. Het staat vast dat de Palestijnen aanzienlijke verliezen hebben toegebracht aan het Israëlische leger. Over al het overige zal de komende weken en maanden nog volop worden gediscussieerd. Een onafhankelijk, onpartijdig, internationaal onderzoek, dat toegang heeft tot informatie van alle betrokkenen is een must.
Men mag erop rekenen dat de Israëliërs en Amerikanen zo’n onderzoek zullen weigeren. Zo’n weigering kan enkel betekenen dat Tel Aviv veel te verbergen heeft. Men beseffe dat de Israëli’s hun onophoudelijke luchtaanvallen op Gaza legitimeren op basis van de stroom ongefundeerde ‘Hamas wreedheden’-verhalen die de media op en na 7 oktober begonnen te verspreiden.3
(2) Wat is Hamas
Hamas begon in 1987 als militante verzetsorganisatie, maar heeft zich ontwikkeld tot een beweging die zich bezighoudt met maatschappelijke activiteiten. Toen Hamas in 2006 had deelgenomen aan parlementsverkiezingen onder toezicht van internationale waarnemers, won het die met glans. Dat was niet naar de zin van Israël en zijn westerse steunpilaren. Die zagen meer heil in het plooibare Fatah, de dragende partij van de Palestijnse Autoriteit, en de zwakke president Mahmoud Abbas. Hamas kreeg sancties opgelegd, en Israël pakte honderden Hamasleden op, waaronder tientallen parlementariërs en ministers. Uiteindelijk koos het voor een preëmptieve machtsgreep. Hamas kreeg het in Gaza voor het zeggen, en Fatah op de Westelijke Jordaanoever.
Hamas wordt onterecht afgeschilderd als onverzoenlijk, gewelddadig en genocidaal. Bij herhaling heeft het een langlopende wapenstilstand voorgesteld. “Hamas wordt geleid door pragmatici die zich hebben neergelegd bij een tweestatenoplossing op basis van de grenzen van 1967. Zij hebben alles in het werk gesteld om het conflict langs diplomatieke weg te beëindigen”, aldus de Brits-Israëlische historicus Avi Shlaim in 2014. De groepering maakt een scherp onderscheid tussen zionistische en niet-zionistische Joden. Hamas stelt zich niet vijandig op tegenover mensen vanwege hun geloof, maar doet dat wel als dat geloof zich vertaalt in vijandschap of agressie tegen Palestijnen. Het is de bezetting en onteigening die het verzet van Hamas voedt.
Hamas wordt geleid door pragmatici die zich hebben neergelegd bij een tweestatenoplossing op basis van de grenzen van 1967. Zij hebben alles in het werk gesteld om het conflict langs diplomatieke weg te beëindigen.
In de mondiale publieke opinie ontbreekt elk besef dat Hamas in niets te vergelijken is met échte terreurgroepen als ISIS en Al-Qaida. Het Handvest van 1988 is absoluut niet representatief voor het huidige denken van Hamas. “Hamas gaat voor nationale verzoening. Het aanvaardt een Palestijnse staat op basis van de grenzen van 1967, incl. Oost-Jeruzalem, ontmanteling van de nederzettingen, en het recht op terugkeer, en dat alles binnen een langlopende wapenstilstand. Dát is ons programma, en dan moet men ons niet houden aan een verouderd document”, aldus Hamas-topman Khaled Meshal in een interview in 2009 in de New York Times. Al in 2009 was duidelijk dat Hamas het oude gedachtegoed achter zich had gelaten, en klaar stond voor co-existentie met Israël.4
Israël denkt de zaak onder controle te krijgen door Hamas uit te roeien. Dat is symptoombestrijding. Hamas is een symptoom van het tientallen jaren aanslepend trauma van de Palestijnen in Gaza, niet de oorzaak. Hamas wordt gedragen door de bevolking. De organisatie vertolkt hun aanspraak op hun historische leefgebied. Het échte probleem is het Israëlische apartheidsmodel. Dat zal nooit het Palestijns verlangen naar vrijheid en waardigheid de kop kunnen indrukken. Een Gaza zonder Hamas blijft een concentratiekamp. De bezetting beoogt de inheemse bevolking te vervangen, niet om vrede met hen te sluiten, hulpbronnen te delen, hen vrijheid te geven. Israël houdt vast aan etnische zuivering. De Palestijnen moeten verdwijnen. En zolang het Westen dat gedoogt, blijft het genocide-middelen inzetten.
Recht op gewapend verzet
Hamas heeft als vertegenwoordiger van (een deel van) de Palestijnen het recht op (gewapend) verzet tegen de bezetter. Dat moeten de Israëli’s zich realiseren. Nog voor de VN zich uitsprak over dit onderwerp maakten Europese zionisten al – illegaal – gebruik van dit concept. Israëlische terreurgroepen zoals Irgun Zvai Leumi, geleid door de latere premier Menachem Begin, en Lohamey Heruth Israel (LHI) voerden met succes een tien jaar durende terreuroorlog tegen het Brits koloniaal Mandaat Palestina. Enkele terreurdaden uit die periode: bomaanslagen op de Britse Officers Club in Haifa en het King David Hotel in Jeruzalem, brandstichting van de olieraffinaderij in Haifa, aanval op de gevangenis van Acre, kidnap en verhanging van twee Britse sergeanten, en het boobytrappen van hun lijken.
Terwijl de Israëli’s, nu zélf als 75-jarige bezetter, hysterisch en uiterst moordzuchtig reageren op een Palestijnse verzetsdaad als operatie Al-Aqsa Flood, gaven de Britten zich in april 1948, na tien jaar strijd tegen Israëlische milities, gewonnen. Na een tweede lezing op 7 april 1948 van de Palestine Bill in het House of Lords maakte het Britse parlement op 29 april 1948 een eind aan het mandaat voor Palestina. Een verklaring van het Colonial and Foreign Office bevestigde het effectieve einde aan het mandaat per 14 mei 1948 te middernacht. Op die dag had David Ben-Gurion, de voorzitter van het Jewish Agency for Palestine, eenzijdig de staat Israël uitgeroepen. De slotalinea uit het betoog van the Earl of Listowel en daarmee de beraadslagingen luidt:
“Meer dan een kwart eeuw hebben we in Palestina gewerkt aan het opbouwen van welvaart en geluk voor al zijn inwoners. Hoe tragisch is het niet dat ons werk bij ons vertrek vernietigd zou kunnen worden als beide gemeenschappen hardnekkig hun meningsverschillen met geweld willen oplossen. Nog altijd is het niet te laat voor Arabieren en Joden om te luisteren naar de stem van de rede van de Verenigde Naties, en zelfs naar de gebeden van de mensheid, om, zelfs op dit laatste moment, consensus te zoeken om het Heilige Land voor bloedvergieten en vernietiging te behoeden. Laat hen bovenal denken aan vrede in Jeruzalem, een stad geheiligd door haar associatie met drie grote religies. Als zij, door te volharden in het conflictmodel, de Heilige Stad ondergang en rampspoed brengen, zal de mensheid hen niet gemakkelijk vergeven.”
Profetische woorden van een wijze Britse Lord, driekwart eeuw geleden.
*****
In een volgend deel komen de volgende twee vragen aan de orde: (3) wat houdt het zionisme in, en (4) wat drijft Israël?
*****
1 De Amerikaanse president Joe Biden verzet zich een staakt-het-vuren. Hij hanteert het bizarre argument dat Hamas [in het hermetisch afgesloten Gaza] niet de gelegenheid mag krijgen zich te hergroeperen en te herbevoorraden.
2 Als er al beelden opduiken van Palestijnse strijders die burgers doden, dan duiden die, op grond van de vele positieve getuigenissen uit onverdachte bron, eerder op collateral damage (bijkomende [oorlogs]schade) dan op pervers, doelbewust afmaken van burgers.
3 Dit onderdeel steunt deels op het artikel ‘What really happened on 7th October?’ van Robert Inlakesh en Sharmine Narwani in het online nieuwmagazine The Cradle van 24 oktober 2023. Voor Hawkins Bay is The Cradle een voortreffelijke, door journalisten aangestuurde, publicatie over West-Azië, die tientallen miljoenen regionale stemmen vertegenwoordigt die men elders in de wereld niet aantreft in Engelstalige media.
4 Dit tweede luik is gebaseerd op mijn boek ‘Het zionistische project Israël. Etnisch zuiver, of binationaal gidsland?’, meer bepaald het onderdeel ‘Hamas’ (p. 151-155) in hoofdstuk 5, ‘Israël en de bezette Palestijnse gebieden’.
Geopolitiek in context 