Deel 2: Biolabs in Oekraïne
*****
Dat er – door de VS gesponsorde – biolabs waren in Oekraïne staat vast. De VS gaat niet in op legitieme vragen naar hun functie. Yours truly heeft één maal een (Chinese) bron geciteerd die spreekt over een Amerikaans biowapensprogramma.
In deel 1 stelde ik de vraagtekens aan de orde die een Belgische academicus had gezet bij mijn bronnen over chemisch wapengebruik in Syrië en biolabs in Oekraïne. Aan een opiniestuk van Joseph Rodgers, een medewerker van een Amerikaanse denktank, hechtte hij meer geloof. Ik stelde dat kritische vragen van mijn lezerspubliek altijd welkom zijn en ging gedetailleerd in op het eerste luik, de kwestie van het chemisch wapengebruik in Syrië. In mijn eindbesluit spitste ik het issue toe op de conclusies van twee antagonisten: die van de Britse journalist Robert Fisk die intensief veldonderzoek had gedaan, en die van de Amerikaanse denktankmedewerker die zich had beperkt tot deskresearch. Het eindoordeel liet ik aan de lezer.
In dit tweede deel diep ik de kwestie van de biolabs in Oekraïne uit. Op 7 maart verschijnt deel 3, dat gaat over de eenzijdige Amerikaanse uitstap uit het INF-verdrag van 1987. Dat verbood de VS en de Sovjet-Unie om grond-gelanceerde kruis- en ballistische raketten met een bereik van 500-5.500 km te testen, te produceren of te bezitten.
*****
Desinformatiecampagne
Aan dit luik besteedde Rodgers betrekkelijk weinig woorden. Ook hier viel hij met de deur in huis: aan de vooravond van de invasie in Oekraïne moest een langdurige desinformatiecampagne de militaire interventie rechtvaardigen. In de campagne werd beweerd dat de VS in Oekraïense laboratoria biologische wapens ontwikkelde om die tegen Rusland in te zetten. De campagne werd gesteund door China. De realiteit volgens de auteur was dat het Defense Threat Reduction Agency (DTRA) in het kader van het Biological Threat Reduction Program investeert in biologisch onderzoek in verschillende laboratoria in Oekraïne. Dit onderzoek stuurt niet aan op biologische wapens, maar ontwikkelt medische tegenmaatregelen en verbeterde bioveiligheid, biobeveiliging en biobewaking, aldus Rodgers.
Volgens de auteur stelden de Russische en Chinese buitenlandministers op 7 oktober 2021 hun zorgen aan de orde in de VN Algemene Vergadering over de Biological Weapons Convention (BWC), zorgen die de Russische president Vladimir Poetin en de Chinese president Xi Jinping herhaalden in een gezamenlijke verklaring ter gelegenheid van de Olympische Winterspelen. Ook bekende Amerikaanse stemmen als Tucker Carlson, Steve Bannon en Alex Jones deden een duit in het zakje. Op 6 april 2022 belegde Rusland een informele bijeenkomst van de VN-Veiligheidsraad ter zake en op 29 juni riep Rusland op tot een formele overlegvergadering op grond van artikel V van de BWC. Dit overlegproces begon op 26 augustus en werd in september afgesloten, zonder tot formele conclusies te zijn gekomen.
Washington verspreidde infofiches over de aard van Amerikaanse laboratoria in het buitenland, maar deze konden niet goed concurreren tegen de desinformatie op sociale media, omdat veel Amerikanen er zelf niet in geloofden.
De desinformatiecampagne ging gewoon door, en sloeg aan na verspreiding via de sociale media door het Amerikaanse publiek, met name door aanhangers van extreemrechts. Washington verspreidde infofiches over de aard van Amerikaanse laboratoria in het buitenland, maar deze konden niet goed concurreren tegen de desinformatie op sociale media, omdat veel Amerikanen er zelf niet in geloofden. Het antwoord van het DTRA op de Russische disinformatieaanvallen scoorde ook minder goed omdat die niet werd gesteund door grote opiniemakers, aldus Rodgers tenslotte.
*****
Beoordeling
Laat ons dit relaas beoordelen. Volgens de geschiedschrijving ging de Russische beslissing om Oekraïne binnen te vallen niet om zorgen over biolabs, maar om een militair-strategische bedreiging. Oekraïne was al de facto lid van de NAVO. Een de jure lidmaatschap zou de stationering van nuclear capable NAVO-raketten aan de Russische grens met zich meebrengen die Moskou in 5 minuten zouden kunnen vernietigen, te kort voor de Russen om hun raketschild te activeren. En wie kan zich voorstellen dat een supermogendheid die vrijwel continu in oorlog is, enkel defensieve motieven heeft voor de biolabs? Dat de PR-campagne die de VS inzette tegen ingebeelde desinformatie niet aansloeg omdat “veel Amerikanen er zelf niet in geloofden” en “niet werd gesteund door grote opiniemakers”, is veelzeggend.
En wie kan zich voorstellen dat een supermogendheid die vrijwel continu in oorlog is, enkel defensieve motieven heeft voor de biolabs?
Wat heb ik geschreven over Amerikaanse biolabs in Oekraïne? Welke bronnen heb ik daarbij gebruikt? Waar kan mijn criticaster zich aan storen? Welnu, het thema komt voor het eerst aan bod in mijn boek ‘De wereld na Trump en Merkel, Europese rivaliteit, neoliberalisme en het machtsevenwicht’. In hoofdstuk 1.1, p. 29-30, onder het hoofd ‘Amerikaanse biologische laboratoria in derde landen’ wijdde ik er de volgende twee alinea’s aan:
Op 10 juli 2020 verscheen een artikel op de website van het Russische persagentschap Tass1, waarin ex-premier Dmitry Medvedev vragen opwerpt over Amerikaanse biologische laboratoria in derde landen. Daar bestaat de grootste geheimzinnigheid over. Als er geen openheid is over een Amerikaanse biologisch researchprogramma kan dat alleen maar achterdocht opwekken, aldus Medvedev. Eerder uitte Moskou bij herhaling zijn bezorgdheid over Amerikaanse biologische laboratoria in de buurlanden Georgië en Oekraïne. De Russische permanente vertegenwoordiger bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), Alexander Loekasjevitsj, wees op het gebrek aan transparantie over deze activiteiten, zoals die waarover de Oekraïense en Georgische autoriteiten slechts beperkte controle hebben. Loekasjevitsj herinnerde aan lekken in de media, en suggereerde dat deze laboratoria, onder het mom van strijd tegen infectieziekten, geheime experimenten uitvoeren met zeer gevaarlijke ziekteverwekkers, waaronder de veroorzakers van pest en ebola.
Eerder had ook China aangedrongen2 op transparantie over het Amerikaanse biowapensprogramma nadat het Witte Huis niet was ingegaan op een petitie3 om uitleg over de tijdelijke sluiting van Fort Detrick4, een militair onderzoekslaboratorium voor infectieziekten in Frederick, Maryland [VS]. De indieners wezen op een reeks incidenten in de periode tussen het uitbreken van COVID-19 en de sluiting. Zo zouden in augustus 2019, direct na de sluiting, ruim 10.000 mensen in de VS gestorven zijn aan griep.5 Was het lab betrokken bij COVID-19, en is het toeval dat veel Engelstalig nieuws over de sluiting van Fort Detrick werd verwijderd in volle coronacrisis, zo vroegen de indieners. Fort Detrick, dat onderzoek doet naar ziekteverwekkend materiaal zoals ebola, werd juli 2019 tijdelijk gesloten nadat de Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention een kortgeding hadden aangespannen. De klachten betroffen onder andere het niet volgen van lokale procedures, het achterwege blijven van bijscholing van werknemers, en het feit dat het afvalwaterzuiveringssysteem niet voldeed aan de normen.
Afgezien van het gebruik van de term ‘biowapensprogramma’ door Global Times is de kwestie van mijn bronnen in deze paragrafen niet van belang. De essentie is de Russische en Chinese vraag aan Washington om transparantie over hetgeen er zich afspeelt in biologische laboratoria in derde landen en in de VS. Die vragen zijn alleszins legitiem, juist omdat de VS daar zo geheimzinnig over deed, terwijl conform de Biological Weapons Convention (BWC)6 van 1975 lidstaten verplicht zijn transparantie te betrachten over hun biologische researchactiviteiten.
De essentie is de Russische en Chinese vraag aan Washington om transparantie over hetgeen er zich afspeelt in biologische laboratoria in derde landen en in de VS.
Op ‘Geopolitiek in context’ en ‘De Wereld Morgen’ heb ik over dit issue het volgende geschreven:
(1) 27 december 2023 in ‘Het eminente gedachtegoed van Alfred de Zayas‘
“Het stilzwijgen van de VN over de sabotage van Nord Stream is even oorverdovend als die rond de 40 Amerikaanse biolabs in Oekraïne.”
(2) 16 mei 2022 in ‘De nachtmerrie van het Westen: verlies van het imperium‘
“Een video van Le Monde toont hoe een Oekraïens ‘vrijwilligersbataljon’ Russische krijgsgevangenen martelt, en Rusland publiceerde over het Amerikaanse militaire biologische ‘onderzoek’ in Oekraïne dat overal vragen oproept.”
(3) 15 april 2022 in ‘Poetin: paria of profeet?‘
“Voor de Russen zijn de leugens van het Westen een teken van zwakte. Het Westen probeert met harde propaganda zaken te verdoezelen. Zo is er de case van de Oekraïense laboratoria die in samenwerking met de VS werken aan biologische wapens en waar Washington geen goede verklaring voor kon geven.”
(4) 7 maart 2022 in ‘De oorlog in Oekraïne; een analyse‘
“Een samenvatting: Rusland heeft bewijzen in handen over de productie van biologische wapens in Oekraïense laboratoria in samenwerking met de VS. Dergelijke wapens werden opgeslagen in strijd met internationale verdragen. Juist voor de start van de Russische inval heeft Oekraïne deze illegale biologische wapens vernietigd. Rusland heeft ook daarvan bewijzen in handen, en zal deze publiceren.”
(1) is een uitspraak van de Amerikaanse mensenrechten- en internationaal recht-expert Alfred de Zayas, wiens geloofwaardigheid niet ter discussie staat. De Zayas heeft het over het bestaan van Amerikaanse biolabs, niet over een eventuele militaire doelstelling van die laboratoria. In (2) citeer ik Russische bronnen die vragen stellen bij de betrokkenheid van het Pentagon bij biologisch onderzoek in Oekraïne, vragen waar Washington nooit serieus op is ingegaan. De link onder de woorden ‘biologische wapens’ in (3) verwijst naar mijn artikel ‘De oorlog in Oekraïne; een analyse’ dat in (4) aan de orde komt.
In (4) laat ik de Russische militaire woordvoerder Igor Konoshenkov aan het woord, wiens boodschap in het Russisch werd vertaald door de in Brussel gestationeerde Amerikaanse Rusland-expert Gilbert Doctorow. Ik plaatste er de volgende kanttekening bij: “Het is hallucinante informatie uit een bron die niet voor iedereen geloofwaardig zal zijn.” Navraag bij Doctorow leert dat hij sindsdien niets voorbij heeft zien komen dat verband houdt met de Russische beschuldigingen. Tegelijk liet hij mij weten dat de Russen op 11 februari zeiden dat zij bewijs hebben dat de westerse farmaceutische industrie bio-experimenten heeft uitgevoerd op jongeren in Marioepol, Oekraïne.
Zwak
Samenvattend vind ik de argumentatie van Rodgers in dit luik zwak. Hij koppelt de legitieme maar onbeantwoorde Russische en Chinese vragen aan de stroom berichten op sociale media, berichten die een eigen leven konden gaan leiden door het Amerikaanse stilzwijgen. Hij doet uitspraken over de Russische motieven om Oekraïne binnen te vallen en over de aard van de Amerikaanse biolabs aldaar die hij op geen enkele manier staaft. Weten we dan wél wat er gaande was in de biolabs in Oekraïne? Neen. Washington geeft geen openheid van zaken. Deze informatie zal wel voor vele tientallen jaren geclassificeerd blijven. En blijkbaar wachten de Russen het juiste moment af om hun kaarten op tafel te leggen.
Wie weet waar mijn criticaster zich aan kan hebben gestoord, mag het zeggen. En het staat een ieder vrij om zelf met kritiek te komen over mijn berichtgeving over dit issue, of over eender welk ander.
Tenslotte een verwijzing naar aanvullende bronnen die mijn berichtgeving kunnen toelichten.
- Alison Young en Nick Penzenstadler, 28 mei 2015: ‘Inside America’s secretive biolabs‘, https://eu.usatoday.com/story/news/2015/05/28/biolabs-pathogens-location-incidents/26587505/
- Oliver Stone (filmproducent) en Igor Lopatonok (regisseur), 16 juni 2016 (première): Ukraine on Fire (docufilm), https://geopolitiekincontext.wordpress.com/ukraine-on-fire/
- Kevin Reed, 11 maart 2022: ‘US media continues coverup of State Department admission of biological weapons labs in Ukraine‘, https://www.wsws.org/en/articles/2022/03/11/1566-m11.html
- Kevin Reed, 11 maart 2022: ‘More stonewalling by the White House and US media about the Ukrainian biolabs‘, https://www.wsws.org/en/articles/2022/03/12/biod-m12.html
- Jennifer Rigby en Jonathan Landay, 11 maart 2022: ‘WHO says it advised Ukraine to destroy pathogens in health labs to prevent disease spread‘ https://www.reuters.com/world/europe/exclusive-who-says-it-advised-ukraine-destroy-pathogens-health-labs-prevent-2022-03-11/
- Kevin Reed, 14 maart 2022: ‘Former Democratic Party congresswoman Tulsi Gabbard attacked for demanding the US shut down Ukrainian biolabs‘, https://www.wsws.org/en/articles/2022/03/15/tuls-m15.html
*****
1 ‘US biological laboratories in third countries raise suspicions – ex-PM Medvedev‘, Tass, Russian news agency, 10 juli 2020, https://tass.com/politics/1177017
2 Sheng, Yang: ‘China, Russia can initiate probe of US bio-labs‘, in Global Times, 14 mei 2020, https://www.globaltimes.cn/content/1188405.shtml
3 Shumei, Leng: ‘US urged to explain military lab shutdown‘, in Global Times, 15 maart 2020, https://www.globaltimes.cn/content/1182694.shtml
4 Fort Detrick werkte in opdracht van de regering-Trump ook aan een vaccin tegen Covid-19. In 2008 kwam het instituut in het nieuws nadat een van de wetenschappers werd verdacht van de antraxaanval per brief in 2001 tegen Amerikaanse media en ministeries. Na de Tweede Wereldoorlog voerde Fort Detrick het geheime Project MK Ultra uit. Het psycho-chemicaliën-project was het geesteskind van CIA-directeur Allen Dulles, geïnspireerd door de gevangenneming in Korea in 1953 van Amerikaanse piloten die hadden bekend antrax te hebben ingezet in de oorlog. Dulles verkondigde dat ze waren gehersenspoeld door de communisten, en de VS dus zijn eigen hersenspoelingsprogramma moest ontwikkelen. Uit een later rapport van zijn eigen hand bleek dat zijn bewering pure Koude Oorlog fantasie was. Officieel was het programma gericht op ‘onderzoek en ontwikkeling van chemische, biologische en radiologische materialen die kunnen worden gebruikt bij clandestiene operaties om menselijk gedrag te beheersen’. Het vertakte zich in 149 subprojecten, waarbij meer dan 80 instellingen betrokken waren, waaronder universiteiten, ziekenhuizen, gevangenissen en farmaceutische bedrijven in de VS en Canada. Biochemicus Frank Olson was één van de 180 artsen en onderzoekers die spijt heeft betuigd over zijn deelname aan deze illegale experimenten. Dat kostte hem zijn leven. Bron: Jing, Ceng : ‘The mind-blowing history at Fort Detrick’, in China Global Television Network (CGTN), 12 mei 2020, https://news.cgtn.com/news/2020-05-12/The-mind-blowing-history-at-Fort-Detrick-Qr1cLbK0dW/index.html
5 Deze verklaring kon niet worden geverifieerd. Navraag bij de auteur bleef onbeantwoord, en elke poging om op Google te zoeken naar mortality data (sterftecijfers) in de maand augustus, in de VS of in de staat Maryland waar Fort Detrick is gelegen, liep op niets uit.
6 De Biological Weapons Convention (BWC) van 1975, waar de VS, Rusland en China bij zijn aangesloten, is grotendeels dode letter gebleven. Op de derde evaluatieconferentie in 1991 werd de reikwijdte uitgebreid en moesten staten o.a. offensieve en defensieve biologische onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma’s sinds 1 januari 1946 declareren. Deze initiatieven zijn grotendeels mislukt. De in 1994 ingestelde Ad Hoc Group moest een juridisch bindend protocol voor de BWC onderhandelen. In juli 2001 verwierp de VS het ontwerp van de groep en alle verdere onderhandelingen, met het argument dat het ontwerp een maat voor niets was en de nationale veiligheid en commerciële belangen van de VS zou kunnen schaden. De VS was vervolgens het enige lid dat voor opheffing van het mandaat van de groep was. Bron: Arms Control Association: ‘The Biological Weapons Convention (BWC) At A Glance‘.
Geopolitiek in context 